Ανδρόπαυση

Ως ανδρόπαυση ή ορθότερα, υπογοναδισμός όψιμης έναρξης (late onset hypogonadism, LOH) καλείται ένα σύνολο κλινικών εκδηλώσεων που συνδέεται με την πτώση των επιπέδων της τεστοστερόνης στον ανδρικό οργανισμό.

Υπολογίζεται ότι περίπου των 25% των ανδρών άνω των 60 ετών θα εμφανίσουν κλινικές εκδηλώσεις υπογοναδισμού.

Επειδή λοιπόν – σε αντίθεση με τη γυναικεία εμμηνόπαυση – ο υπογοναδισμός δεν εμφανίζεται σε όλους τους άνδρες μετά από μια συγκεκριμένη ηλικία, κάθε άνδρας με συμπτώματα «ανδρόπαυσης» θα πρέπει να αξιολογείται προσεκτικά από ειδικό ανδρολόγο προκειμένου να αντιμετωπιστεί κατάλληλα.

ΑΙΤΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ

Η ανδρόπαυση συνδέεται με την ελάττωση των επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα κάτω από τα φυσιολογικά όρια. Η πτώση αυτή πιθανολογείται ότι οφείλεται σε λειτουργική έκπτωση του ενδοκρινούς άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-όρχεων και εγκαθίσταται συνήθως σταδιακά, σε αντίθεση με τη γυναικεία εμμηνόπαυση όπου η μείωση των οιστρογόνων είναι απότομη.

Το φαινόμενο του υπογοναδισμού εντοπίζεται συνήθως σε άνδρες μεγάλης ηλικίας κυρίως άνω των 70 ετών. Η κατάσταση μπορεί να επιδεινώνεται από:

Έντονο στρες
Παχυσαρκία
Ψυχικές παθήσεις
Κακή διατροφή
Λήψη φαρμάκων
Χρόνιες νόσους

Υπογοναδισμός σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να προκληθεί λόγω ενδοκρινικών προβλημάτων (υπερπρολακτιναιμία, ανεπάρκεια γοναδοτροπινών), καθώς επίσης και στα πλαίσια του σακχαρώδη διαβήτη. Αξίζει να σημειωθεί πως ενώ τα επίπεδα της τεστοστερόνης μπορεί να είναι ιδιαίτερα χαμηλά, το άτομο μπορεί να μην παρουσιάζει ιδιαίτερα συμπτώματα.

Συμπτώματα

Οι άνδρες με υπογοναδισμό συχνά παραπονούνται για μειωμένη ερωτική επιθυμία (libido) και στυτική δυσλειτουργία, ιδίως όταν τα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα είναι κάτω από 2 μg/L. Συχνά συμπτώματα τα οποία συνυπάρχουν και εμφανίζονται την ίδια χρονική περίοδο είναι:

Εύκολη κόπωση
Μυϊκή αδυναμία
Ατροφία
Αϋπνία
Καταθλιπτική συμπεριφορά
Διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης

Ο υπογοναδισμός είναι ακόμη μια σημαντική αιτία οστεοπόρωσης, παθολογικών καταγμάτων, καθώς επίσης αναιμίας και σπλαχνικής παχυσαρκίας.

Θεραπεία

Η αναπλήρωση με εξωγενώς χορηγούμενη τεστοστερόνη αντισταθμίζει την έλλειψη της ορμόνης και θεραπεύει τον υπογοναδισμό. Η χορήγηση μπορεί να γίνει με:

xάπια από το στόμα
Διαδερμική γέλη
Ενδομυϊκές ενέσεις

Η γέλη τεστοστερόνης εφαρμόζεται εύκολα με απλή επάλειψη και εξασφαλίζει πολύ σταθερά επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα. Όταν γίνεται αναπλήρωση τεστοστερόνης πρέπει να παρακολουθούνται τα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα από ειδικό ανδρολόγο, ώστε να ρυθμίζεται η χορηγούμενη δόση.

Είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι η χορήγηση τεστοστερόνης σε άνδρες αναπαραγωγικής ηλικίας πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, διότι υπάρχει κίνδυνος σοβαρής εξασθένησης του σπέρματος. Τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχτεί ότι οι άνδρες που λαμβάνουν εξωγενώς τεστοστερόνη δεν είναι σε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη, ωστόσο συνιστάται πάντοτε να ελέγχονται για το λόγο αυτό πριν την έναρξη της θεραπείας.